Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny to jedno z najważniejszych świąt maryjnych w Kościele katolickim. Ta uroczystość, obchodzona 15 sierpnia, ma niezwykle bogatą historię i głębokie znaczenie teologiczne. W polskiej tradycji znana jest również jako święto Matki Boskiej Zielnej, łącząc w sobie elementy wiary katolickiej z barwnymi zwyczajami ludowymi.
Uroczystość Wniebowzięcia NMP, która sięga V wieku, zalicza się do najstarszych świąt maryjnych w Kościele. Początkowo święto to było znane jako "Zaśnięcie Maryi" i było szczególnie celebrowane w Kościele Wschodnim. W VI wieku w Konstantynopolu ustalono jego datę na 15 sierpnia, co zostało przyjęte przez cały świat chrześcijański.
Przełomowym momentem w historii tego święta było ogłoszenie dogmatu o Wniebowzięciu NMP. 1 listopada 1950 roku papież Pius XII w konstytucji apostolskiej "Munificentissimus Deus" uroczyście ogłosił, że "Niepokalana Bogarodzica zawsze Dziewica Maryja po zakończeniu swojego ziemskiego życia została z ciałem i duszą wzięta do niebieskiej chwały". Warto zauważyć, że do ogłoszenia dogmatu miało dojść wcześniej, podczas Soboru Watykańskiego I (1869-1870), jednak jego obrady zostały przerwane.
W polskiej tradycji święto Wniebowzięcia NMP ma szczególny charakter i jest znane jako święto Matki Boskiej Zielnej. Według starej chrześcijańskiej legendy, gdy apostołowie po trzech dniach od śmierci Maryi otworzyli Jej grób, znaleźli w nim tylko kwiaty i zioła. Ta piękna tradycja dała początek zwyczajowi święcenia ziół, kwiatów i płodów rolnych.
W tym dniu we wszystkich kościołach święci się płody ziemi, przede wszystkim dojrzałe zboża, zioła, warzywa i owoce, związane w bukiet. Wiązanki te, w zależności od regionu Polski, nazywane są zielem, ograbką, rózgą, kępką lub po prostu bukietem. Po poświęceniu bukiety przechowuje się pieczołowicie w domach, najczęściej za świętym obrazem. Zioła z tych bukietów tradycyjnie dodawano do domowych herbat i wywarów, stosowanych w leczeniu zarówno ludzi, jak i zwierząt gospodarskich.
Dziś święto Wniebowzięcia NMP jest nie tylko uroczystością religijną, ale także dniem wolnym od pracy w Polsce. W Kalwarii Zebrzydowskiej odbywają się inscenizacje Zaśnięcia Maryi oraz jej Wniebowzięcia, a na Jasną Górę zmierzają pielgrzymki z całej Polski. W wielu regionach kraju uroczystość ta łączy się z obchodami dożynek, podkreślając związek między wiarą a cyklem życia rolniczego.
W polskiej i europejskiej tradycji ludowej Matka Boska jest czczona jako patronka ziemi, ziół, kwiatów, owoców i zbóż. Ta szczególna opieka nad naturą i jej płodami znajduje swoje odzwierciedlenie w ludowej pobożności i zwyczajach związanych ze świętem.
Wniebowzięcie Maryi ma głębokie znaczenie teologiczne. Jest ono konsekwencją ścisłego uczestnictwa i współdziałania Maryi w dziele odkupienia. Dogmat ten podkreśla wyjątkową rolę Maryi w historii zbawienia i jest źródłem nadziei dla wszystkich wierzących, ukazując ostateczne przeznaczenie człowieka w Bożym planie.
Warto zauważyć, że chociaż w Biblii nie ma bezpośrednich wzmianek o wniebowzięciu Maryi, pierwsze historyczne świadectwa o tym wydarzeniu pochodzą z VI wieku. Tradycja ta była żywa w Kościele od najwcześniejszych wieków i stopniowo rozwijała się, aż do oficjalnego ogłoszenia dogmatu w XX wieku.
W dzisiejszych czasach święto Wniebowzięcia NMP zachowuje swoją głęboką duchową wymowę, jednocześnie będąc mostem między tradycją a współczesnością. Sanktuaria maryjne gromadzą wielkie rzesze pielgrzymów, a tradycyjne zwyczaje, takie jak święcenie ziół i kwiatów, są nadal żywo kultywowane, szczególnie w środowiskach wiejskich.
Uroczystość ta przypomina nam o godności człowieka i jego nadprzyrodzonym powołaniu. Jest też okazją do refleksji nad związkiem człowieka z naturą i jej darami, co w dobie kryzysu ekologicznego nabiera szczególnego znaczenia. W większości wiejskich parafii zwyczaje te są kultywowane do dzisiaj, a poświęcenie zielnych bukietów pozostaje nieodzownym elementem świętowania.
Święto Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny to uroczystość o wyjątkowym znaczeniu, łącząca w sobie głęboką treść teologiczną z żywą tradycją ludową. Jest świadectwem tego, jak wiara kształtuje kulturę i zwyczaje, tworząc bogatą mozaikę duchowego i kulturowego dziedzictwa. W polskiej tradycji święto to zajmuje szczególne miejsce, będąc nie tylko wyrazem czci dla Matki Bożej, ale także celebration związku człowieka z naturą i jej Stwórcą.
